Duhovni genocid u Hrvatskoj na delu i pposle rata. Velikodostojnici SPC priznaju i pokušavaju da spreče pojavu pokatoličavanja, ali upozoravaju da su mnogi ljudi na to prinuđeni da bi preživeli i sačuvali svoju decu.
+++
Bez ikakvog odjeka u srpskoj javnosti, nečujno je prošla upozoravajuća izjava vladike Fotija Sladojevića iz Eparhije dalmatinske Srpske pravoslavne crkve da prevođenje Srba u rimokatoličku crkvu traje i danas, 18 godina nakon osamostaljenja Hrvatske. U tom periodu, pokatoličeno je, kako se nezvanično procenjuje u SPC, više od 30.000 Srba.
O tome je mitropolit zagrebačko-ljubljanski Jovan Pavlović još pre tri godine izvestio Sinod Srpske pravoslavne crkve, a delove njegovog izveštaja sa ovim alarmantnim podacima prenela je i vodeća zagrebačka štampa.
Dolaze i sami kod župnika
Sagovornici „Vesti“ podsećaju i na veliki broj nekrštenih Srba, koji su se u Hrvatskoj za vreme komunizma izjašnjavali kao ateisti i Jugosloveni, a od kojih se znatan broj krštavao u katoličkoj crkvi nakon raspada SFRJ“. Pored toga, kako napominju u katoličkim crkvenim krugovima u Srbiji, bilo je i mnogo slučajeva, posebno u Vojvodini, da je na stotine Srba izbeglih iz Hrvatske, radi bržeg i lakšeg dobijanja hrvatske domovnice, ali i humanitarne pomoći od „Karitasa“, samoinicijativno odlazilo kod katoličkih župnika po Sremu i Bačkoj, da im uz određenu novčanu taksu izdaju potvrdu o prelasku u katoličku crkvu, a župnici su to revnosno beleželi i ovekovečili u katoličkim crkvenim knjigama.
Vladika Fotije, međutim, sad nije izneo konkretne podatke već je upozorio na pokatoličavanje i naveo da su uzročnici nacionalno i konfesionalno mešoviti brakovi, kao i gradske sredine u Dalmaciji, gde se pravoslavna deca vrlo lako utapaju u dominantnu većinu rimokatoličkog stanovništva.
– Mi pokušavamo da sprečimo ovu pojavu našim obraćanjima i radom naših sveštenika u parohijama, ali presudna za rešenje tog problema bila bi potpuna sloboda veroispovedanja, da ljudi te slobode postanu svesni, odnosno da je ona vidljiva u svakodnevnom životu – kaže episkop Fotije dodajući da je stanje bolje u unutrašnjosti Dalmacije, u Bukovici i Kninskoj Krajini, gde više od 300 pravoslavne dece pohađa veronauku.
U Dalmaciji ostali samo starci
Dalmatinska eparhija objavila je podatak da u Dalmaciji, u kojoj je do 1995. godine živelo više do 100.000 Srba, na početku 2009. godine ima samo do 25.000 žitelja srpske nacionalnosti, najviše starijih ljudi. Vladika Fotije navodi da se broj stanovnika srpske nacionalnosti u Dalmaciji smanjuje najviše zbog privrednih i socijalnih uslova života, ali i zbog političkih razloga:
– Tokom leta veliki broj Srba dolazi u rodni kraj i obilazi naše crkve i manastire, ali malo ih ostaje na ognjištima, jer su uslovi za život i povratak veoma teški – pojasnio je episkop dalmatinski, upozoravajući takođe da još uvek ima napada na pravoslavne crkve u eparhiji dalmatinskoj, na episkopiju u Šibeniku, kao i na Srbe povratnike u Dalmaciju.
Zoran Pusić iz Građanskog odbora za ljudska prava u Hrvatskoj svojevremeno je javno utvrdio da je od 1991. do 2003. samo u Zagrebu 20.000 pravoslavne dece prevedeno u katoličanstvo, dok sveštenik Milenko Popović iz Zagreba kaže da je tačan broj Srba, koji su prešli u katoličku crkvu „gotovo nemoguće službeno utvrditi, jer ljudi o tome ćute“.
– Prinuđeni su da se dovijaju da prežive i budu bezbedni, da dođu do posla i zaštite decu od neprijatnosti, jer nije nimalo lako biti Srbin u Hrvatskoj. U odnosu na ratne i poratne godine evidentno je da broj prelazaka opada, ali ne prestaje. Mi sad imamo oko 200 roditeljskih zahteva godišnje za izdavanje dečijih krštenica. Sa tom potvrdom oni odlaze kod župnika i daju mu saglasnost da njihova deca dobrovoljno prelaze u katoličanstvo i da u katoličkoj crkvi mogu da pohađaju veronauku. Nakon toga župnici nad decom vrše obred, koji mi pravoslavni nazivamo Svetom tajnom miropomazanja i upisuju ih kao pripadnike rimokatoličke crkve – ispričao je za „Vesti“ prota Milenko iz Mitropolije zagrebačko-ljubljanske.
Naše ljude vrbuju i sekte
– Kada je reč o srpskim pravoslavnim eparhijama u unutrašnjosti Hrvatske, tamo pored prelaska u katoličanstvo, postoje i svojevrsni pritisci za učlanjenje u protestantske crkve ili sekte poput Jehovinih svedoka, koji neometano vršljaju po Lici, Kordunu i Baniji, nudeći ljudima materijalnu pomoć samo da ih namame. Takođe, ali u Žumberku, bilo je nemalo slučajeva da su unijatski sveštenici varali narod, pa se dešavalo da srpske izbeglice iz Bosne venčavaju i krštavaju u unijatskoj crkvi i bivaju upisani kao grkokatolici istočnog obreda, ali su ipak deo katoličke crkve jer im je papa vrhovni poglavar – priča otac Milenko.
Naš sagovornik dodaje da još oko 200 zahteva godišnje srpski sveštenici u Mitropoliji zagrebačko-ljubljanskoj dobiju i za izdavanje krsnog lista radi venčanja kod rimokatolika, posle čega se ti bračni parovi vode kao njihovi pripadnici, a potomci gotovo po pravilu krštavaju se u katoličkoj crkvi, kao pripadnici hrvatske nacije. I to ne samo kada je, primera radi, mladoženja Hrvat-katolik a mlada pravoslavna Srpkinja, već i ako je mladoženja Srbin a mlada Hrvatica, venčanja se obavljaju uglavnom u katoličkoj crkvi. Jer, župnici, po pravilu, svojim vernicima koji u brak stupaju po pravoslavnom obredu, trajno uskraćuju ispovest i pričest u katoličkoj crkvi.
Lažno upisana i protina ćerka
– Problem postoji i u državnim institucijama. Nisu nepoznati ni slučajevi, a ne zna im se ni tačan broj, da u zvaničnim školskim knjigama kao Hrvate pravoslavne veroispovesti upisuju srpsku decu. U to sam se lično uverio u Zagrebu na primeru svoje kćeri, koju su upisali kao pravoslavnu Hrvaticu, pa sam morao da intervenišem da se to ispravi, jer je Srpkinja – kaže prota Milenko Popović.
Od predratnih 150.000 Srba u Zagrebu sad ih ima svega 19.000 koji se tako izjašnjavaju. Otac Milenko navodi da je u glavnom gradu Hrvatske, nekada imao 700 pravoslavnih kuća u koje je odlazio. Danas ih je 36, a da vernici ne bi imali problema, on zaobilazi i njihove domove. Ni stariji Srbi u Hrvatskoj, koji su čitav život proveli kao pravoslavci, nisu više sigurni da će biti sahranjeni po pravoslavnom obredu. Kad se upokoje, dešava se da njihovi potomci traže da opelo izvrše župnici i oni ne odbijaju. To je postalo gotovo pravilo kad je kod potomstva u pitanju mešoviti brak, jer na sahrane dolazi veći broj ljudi pa živi žele da zaštite sebe i svoju decu.
Kada je reč o Mitropoliji zagrebačko-ljubljanskoj, najvećem, iako indirektnom, pritisku za prelazak u katoličanstvo izloženi su Srbi u Zagrebu i u područjima gde nije velika i gusto naseljena koncentracija Srba, poput pojedinih delova Podravine, Moslavine, Zagorja…
Situacija, je međutim, povoljnija u Istočnoj Slavoniji, Baranji i Zapadnom Sremu – na teritoriji Eparhije osečko-poljske i baranjske.
Protojerej Predrag Azap
– I kod nas je bilo pokrštavanja, mada to nije precizan termin pošto se radi o prelasku iz jedne u drugu hrišćansku crkvu. A i jednom ispravno kršten hrišćanin zauvek je kršten. Prelazaka jeste bilo, posebno u ratnim godinama, ali samo u pojedinim gradskim sredinama sa dominantnim hrvatskim, katoličkim stanovništvom, poput Vinkovaca ili Osijeka. Mi nemamo preciznih podataka o broju pokatoličenih Srba, jer oni o tome ne govore. I danas ima sporadičnih slučajeva ali nastojimo da ih ubedimo da to ne čine, jer smo ipak u nešto boljoj poziciji od Srba u drugim delovima Hrvatske. Velika je koncentracija srpskih naselja, pa nema ni posebno izraženih pritisaka – kaže sveštenik Predrag Azap iz Vinkovaca.
Na teritoriji njegove eparhije u crkvene knjige upisano je 35.000 pravoslavnih Srba, dok političke strukture navode podatak od 50.000 pripadnika srpskog naroda.
– Imamo oko 4.500 đaka koji pohađaju pravoslavnu veronauku pa su verovatno zato i manji pritisci na mlađi srpski živalj, u smislu da ih se indirektnim ucenjivanjem za posao ili studije, prinudi da pređu u katoličanstvo Osim toga i teritorijalno se naslanjamo na Srbiju, forsiramo mlade da studiraju u Srbiji, itd – objašnjava sveštenik Predrag.
Radmila LONČAR; VESTI, 16.03.2009
+++
REDAKCIJSKI KOMENTAR
Da se episkopi SPC više bave ovim pitanjem a manje ekumenizmom, globalizmom i svetskim savezom crkava možda nam se ne bi dešavalo to što nam se dešava u Hrvatskoj. Pred samim evropskim vratima..
http://www.novinar.de/wp-content/gallery/00-single/Fotije5.jpg
urednik
[…] […]