Вести

Slovenija će uskoro nastaviti sondiranje i istraživanje svih dosad poznatih lokacija skrivenih grobnica žrtava posleratnih masovnih ubistava. Tu odluku donela je slovenačka Komisija za rešavanje pitanja prikrivenih grobnica koja je, obzirom na veći opseg istraživanja, od vlade zatražila i povećanje sredstava.

Predsednik Komisije Jože Dežman kaže da je prošle godine otkriveno gotovo sto novih grobnica, pa je tako broj topografski istraženih grobnica u Sloveniji sada veći od 510. Ako se u obzir uzmu manje i individualne grobnice, može se očekivati da će ih biti i više od hiljadu. Među njima je i 85 grobnica s posmrtnim ostacima Hrvata, a u još 16 grobnica nalaze se posmrtni ostaci Slovenaca, Nemaca, Italijana, Srba ili pripadnika drugih naroda.

Jože Dežman se zalaže za to da se nalaženju grobnica, o kojima se zna samo iz istorijskih svedočenja, dodeli veća pažnja, ali i veća sredstva. Prema ovogodišnjem programu radova, istraživaće se više desetina lokacija na području cele Slovenije, među kojima je na prvom mestu sondiranje protivtenkovskog kanala Tezno na području Maribora gde se, kako se pretpostavlja, nalazi najveće stratište u Evropi posle Drugog svetskog rata.

U proteklih petnaest godina problematika posleratnih masovnih ubistava svodila se samo na razmatranje tog fenomena. Topografska istraživanja grobnica počela su tek pre tri-četiri godine, i tada se računalo da će biti 50-60 takvih lokacija. Međutim, pokazalo se da je tih lokacija znatno više. „Slovenija želi da napravi popis svih lokacija, potvrdi ili porekne da je reč o stratištu, odredi mu približnu veličinu, i na odgovarajući način ga zaštiti“, kaže Dežman.

Lokacija grobnice Tezno na području Maribora dokaz je verovatno najvećeg masakra u Evropi na jednom mestu nakon Drugog svetskog rata. „Poredeći to sa Srebrenicom, mogu reći da Slovenija na svom zemljištu ima tri-četiri Srebrenice. Od Srebrenice su veće grobnice Kočevski Rog, Hrastnik, Tezno, Celje i, najverovatnije, granično područje prema Hrvatskoj na liniji Gorjanci, Macelj, Krakovska šuma, kao i cela granica prema Hrvatskoj“, kazao je Dežman.

Veruje se da najveći broj žrtava postoji na lokaciji Tezno, gde bi Slovenija tek trebalo da obavi sondažu terena, odredi i proglasi područje. Neretko se spominje da bi odluku o postavljanju spomenika, mogućoj ekshumaciji ili ostavljanju posmrtnih ostataka i uređenju spomen-parka, trebalo doneti što pre.

S. Cvejin za FSOE