Вести

I posle 27 godina od kada je preminuo Tito i dalje je velika dilema ko je on zapravo bio. Zvanična biografija je posle njegove smrti mnogo puta osporavana. Priča o čoveku koji je Jugoslavijom vladao tri i po decenije, koji je bio poliglota, mačevalac, pijanista… i jedna od najvažnijih ličnosti svog vremena ostaje misterija na koju je nakalemljena biografija Josipa Broza.

***

Momčilo Jokić, književnik koji se već tri i po decenije bavi Titom, u razgovoru za „Blic nedelje“ podseća na neke detalje do kojih je došao tokom istraživanja.

– Pravi Josip Broz bio je Hrvat rođen u Beču i umro je 1913. godine, a njegov identitet preuzeo je višestruki agent-obaveštajac Josip Ambroz, alijas Tito. On je rođen iz velike ljubavi poljske grofice i upravnika njenog imanja Franca Ambroza, a kako bi se spasla aristokratska čast, vanbračno dete prihvatila je jedna porodica, a izdržavao ga je njegov otac – priča Jokić.

Sin industrijalca

Druga varijanta Titovog porekla govori da je on vanbračno dete majke Marije i izvesnog Samuela Majera, poljskog Jevrejina i uspešnog industrijalca iz Beča, kod koga je Marija povremeno radila. Tvrdnju o jevrejskim, a ne hrvatskim korenima izneo je i Titov lični lekar, prof. dr Aleksandar Matunović u svojoj knjizi „Jovanka Broz – Titova suvladarka“, koja je nedavno objavljena u Beogradu, ali on za takvu tvrdnju ne iznosi nikakve dokaze.

A da je maršalovo poreklo zaista pod znakom pitanja, pokazali su i naši susedi Hrvati, Titovi sunarodnici koji, doduše nezvanično, takođe sumnjaju u verodostojnost zvaničnih biografskih podataka.

Mnoga su dela napisana baveći se ovom tematikom, a na internetu mogu se pronaći zbirke dokaza da je „najveći jugoslovenski sin“ zapravo bio višestruki agent s mrežom saradnika širom sveta. Pominje se da je od 1934. godine bio špijun britanske obaveštajne službe, zatim ruske NKVD, nemačke ABVER, a pripisuje mu se i funkcija obaveštajnog podnarednika Austrougarskog carstva.

U austrougarskoj vojnoj obaveštajnoj školi u Pečuju, gde se, navodno, školovao zajedno s Krležom, Tito uzima identitet Josipa Broza, inače Hrvata, što mu je kao obaveštajcu bila karta za prohodnost u sve slovenske zemlje. Identitet je promenio iz nužde, jer je, navodno, kod Novog Sada uhapšen zbog silovanja, pa je da bi izbegao robiju prihvatio promenu identiteta i druge aktivnosti koje uz to idu.

Titovi pioniri razbili Jugoslaviju

U Kliničkom centru u Ljubljani na jučerašnji dan, prije 27 godina preminuo je Josip Broz Tito, maršal i doživotni predsjednik Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije. Jugonostalgičari i ostali poštovaoci lika i djela Josipa Broza sjećaju se tih davnih i divnih vremena. Neki od njih, međutim, upozoravaju da su Titovu veliku Jugoslaviju, državu poštovanu svuda u svijetu i moćnu, srušili upravo pojedinci koji su bili njegovi pioniri, komunistički omladinci, nosioci štafete mladosti…

Rasparčavanje velike Jugoslavije počeli su neki Titovi pioniri iz drugih republika, a dovršili prije nešto manje od godinu ovdašnji, crnogorski, stvaranjem nezavisne države, odnosno otcjepljenjem od Srbije.

Generalni konzul Konzulata SFRJ u Tivtu Marko Perković kazao je da se, između ostalog, i kroz priču o štafetnoj palici može sagledati nedosljednost onih koji su je nosili i da li su prema njoj imali iskren ili interesni odnos.

– Nažalost, pojedini nosioci toga simbola zajedništva svih naših naroda i narodnosti postali su kasnije predvodnici svojih kleronacionalističkih timova i aktivno su učestvovali u raspadu Jugoslavije. One koji su ostali dosljedni sebi i sa poštovanjem se odnose prema tom najupečatljivijem dijelu naše istorije pozivamo da nam se kao simboli srećnih vremena pridruže na proslavi Dana mladosti – rekao je Perković.

Sociolog i politički analitičar Srđan Vukadinović kazao je da su brojni Titovi pioniri “ veoma brzo ušli u kola i voz nacionalizma“.

– To je u osnovi bila prva suprotnost koncepta Josipa Broza kao simbola antifašizma i jednakosti. Zaigrali su zajedničko kolo sa fašistima svih boja i pri tom tražili i pomoć krajnje desnih snaga, prije svega, iz Rusije i Francuske. Pojedini bivši Titovi pioniri su upravo rušili njegov koncept jednakosti i antifašizma rušeći Jugoslaviju i priklanjajući se samo jednoj strani – kazao je Vukadinović.

Nekadašnji ponosni nosioci štafete sa ove vremenske distance različito gledaju na uzroke raspada Jugoslavije, ne pominjući svoj udio u svim proteklim dešavanjima. Jedan od uzornih omladinaca iz tog vremena, koji je imao čast da nosi štafetu Žarko Rakčević, ključni uzrok za raspada velike Jugoslavije vidi u “ primitivnom nacionalizmu prerušenih komunističkih elita, njihovom neznanju i nespremnosti na reforme i izazove nove realnosti poslije pada Berlinskog zida“.

– Krajem osamdesetih i početkom devedesetyih žigosani su oni koji su predlagali mirne i duboke reformske zahvate i savez nezavisnih država. Nacionalsocijalsti su imali zajedničkog neprijatelja – reformiste. Kao što su se početkom 90-ih bezbrižno slikali lideri manipulatori gurajući svoj narod u rat tako i danas pod starateljstvom i pritiskom međunarodne zajednice oduševljeno potpisuju sporazume o regionalnoj saradnji i udruživanju. Na njihovim junačkim krvavim prsima nalaze se mnogobrojne medalje za mir i dioprinos razvoju demokratije.

Tada smo upozoravali da će naša sudbina biti i poslije svega etapna reintegracija prostora bivše Jugoslavije. Da li nam je trebao rat i težak pad da bi došli do saveza nezavisnih država i da bi umjesto ozbiljne i uvažene države izuzev Slovenije i donekle Hrvatske bili u poziciji sirovinske kolonije – kazao je Rakčević.

Privilegiju da kao istaknuti funkcioner komunističke omladine Jugoslavije nosi štafetu mladosti imao je svojevremeno i Miodrag Vuković, sadašnji šef Kluba poslanika vladajuće Demokratske partije socijalista. Vuković danas ističe da su ta vremena, a posebno 25. maj, štafeta i ostale manifestacije dio njegove mladosti.

– Te uspomene imaju sve jači pozitivni predznak. Nikada se nijesam odricao tih vremena. to je iz ove perspektive uspomena na lijepo djetinjstvo, školovanje i studentske dane. Nosila nas je pozitivna emocija, bili smo uvaženi, putovali po svijetu. Sva su nam vrata bila otvorena sa crvenim pasošem.

Da je ostala velika Jugoslavija, bio bi to džin na Balkanu. To da li je nestala zbog unutrašnjih konstrukcionih grešaka, jednopartijske političke matrice, blokade unutrašnjih demokratskih kapaciteta, narastanja nacionalizma, ili je to neko provocirao i ohrabrivao sa starane, neka prosude pravni, politički i drugi istoričari. Nije mi se svidjelo što su umjesto racionalnog koncepta razdvajanja riječ imali nacionalizmi, što smo imali krvave ratove i etnička čišćenja. Vjerovao sam u tu državu, ali sada sam ponosan što je, ako se ona već morala raspasti, opstala Crna Gora – kazao je Vuković.
Još jedan od nekadašnjih omladinaca sa prostora Crne Gore koji je nosio Titovu štafetu je i doskorašnji visoki funkcioner SNP-a Srđa Božović. On, međutim, nije želio da evocira uspomene na ta vremena.

V.RADENOVIĆ za DAN 

– Kako je pravi Josip Broz rođen u Beču, a Ambroz, odnosno Tito, u Poljskoj, to znači da je i Kumrovac potpuno izmišljen segment Titove biografije – kaže Jokić.

I sam Tito kao da je izbegavao da ode u Kumrovac, zvančno mesto svog rođenja.Prvi put ga je posetio mnogo godina po završetku Drugog svetskog rata. Na grobove svojih navodnih roditelja ili familije nikada nije otišao.

Brat ga nije poznao

Za sumnju o poreklu iz Kumrovca saznali smo nakon njegove smrti iz njemu bliskih krugova (general Đurić) koji su tvrdili da je pedesetih godina iz Budimpešte doveden rođeni brat Josipa Broza, inače železničar iz Mađarske, kako bi se posle dugog vremena ponovo sreli. Taj susret bio je svojevsrni fijasko jer je Titov navodni brat rekao da taj čovek nikako ne može biti Josip Broz, jer Broz nije imao kažiprst na jednoj ruci.

Nemci su tokom rata u Zagrebu objavili poternice za Josipom Brozom, na kojima je kao lični nedostatak prikazana njegova ruka bez kažiprsta.

Mnogi su se zato pitali kako bi jedan metalostrugar iz Zagorja mogao da svira klavir, pa još bez kažiprsta, da bude mačevalac… Pera Simić, novinar „Večernjih novosti“, inače veliki poznavalac Titovog lika, takođe se slaže sa teorijama o promeni identiteta, ali smatra da one ipak nisu primarne.

– Postojali su prelomni momenti kada je Tito mogao biti razotkriven. Svi su krvavo ugušeni, a da se o tome ništa nije znalo. Pod sumnjivim okolnostima hapsio je i likvidirao svakoga ko je predstavljao pretnju. U bombaškom protestu 1928. godine radi se o jednoj osobi, a da li je pre toga postojala druga, ostaje misterija – kaže Simić.

Sličan primer navodi i Momčilo Jokić. On tvrdi da su neki oficiri Vermahta koji su zarobljeni pred kraj Drugog svetskog rata streljani samo zato što su znali Tita još iz škole u Pečuju, kao i sve njegove grehe. Hvaleći se time, oficiri su zatražili da se Tito kontaktira, nadajući se dobrom tretmanu, a kada mu je to javljeno, maršal je kratko i jasno rekao „streljajte ih“.

Pobijeni svedoci

– Po istom principu eliminisani su gotovo svi svedoci njegovog pravog identiteta. Neki su likvidirani, drugi poslati na Goli otok gde ih je kasnije sačekala ista sudbina – priča Jokić.

U jednoj od najjačih obaveštajnih agencija CIA postoje čitavi tomovi dokumenata o Titu, a zahtevi da se oni pregledaju pristižu sa svih strana sveta. Posebnu misteriju predstavlja i crni kofer sa kojim je maršal umro, i od koga se nije odvajao. Tu je navodno trebalo između ostalih važnih dokumenata da bude i dokaz o njegovom poreklu.

– Činjenica da je najsimptomatičniji trag koji bi mogao da reši misteriju Brozovog identiteta potpuno izmenjen govori u prilog sumnjama. U Tuheljskoj županiji, gde su navedeni svi njegovi preci, posle smrti unete su velike izmene, toliko ozbiljne, da dokument sada uopšte nije validan. Razlog koji su krivotvorci naveli je toliko banalan da se graniči sa glupošću. Navodno je u dokumentu stajalo da je rođen 7. maja, pa je to kao prepravljeno na 25. maj kako bi se uskladio dobar datum za proslavu Brozovog rođendana?! Usput su valjda promenjene i ostale činjenice – kaže Pera Simić.

Prema zvaničnim podacima, Josip Broz je rođen 7. maja 1892. godine u Kumrovcu u Hrvatskoj. Otac mu je bio siromašni seljak Franja Broz, a majka Marija iz Slovenije. Umro je 4. maja 1980. godine, a od tada svake godine u Kući cveća u Beogradu, gde je i sahranjen, okupljaju se poštovaoci iz svih bivših SFRJ republika kako bi obeležili godišnjicu.

Blic