Вести

Tajni dokument osvanuo na internetu. Strogo poverljivi spisak iz 1989, na kojem su imena emigranata i ljudi koji često putuju u inostranstvo. Služba državne bezbednosti pratila je vladiku zvorničko-tuzlanskog Srpske pravoslavne crkve Vasilija i mati Glikeriju, igumaniju manastira Ćelije, može se saznati iz, do sada, tajnog dokumenta iz februara 1989. koji je internetu objavio hrvatski novinar Domagoj Margetić.

***

Na ovom spisku, koji je zvanično napravio Savezni sekretarijat za unutrašnje poslove, nalazi se više od hiljadu imena ljudi koji su živeli van tadašnje Jugoslavije ili su često odlazili u inostranstvo. Među njima je mnogo Albanaca koji su bili osumnjičeni za terorizam, kao i Hrvata – zločinaca iz Drugog svetskog rata ili posle njega – koje je, po naređenju objavljenom u ovom „Operativnom glasniku određenih jugoslovenskih državljana”, trebalo odmah uhapsiti ako uđu u zemlju i o tome obavestiti nadležni centar Službe državne bezbednosti. Međutim, na listi nije bila navedena nacionalnost osoba koje se traže, već samo da su oni državljani Jugoslavije sa boravištem i prebivalištem na Zapadu.

Od poznatih Hrvata, na tom spisku su i Mladen Naletilić Tuta, koga je Haški tribunal 2003. osudio na 20 godina zatvora zbog ratnih zločina, zatim ustaški zločinac Dinko Šakić, komandant Jasenovca, takođe osuđen na 20 godina zatvora, Miroslav Miro Barešić, ubica jugoslovenskog ambasadora u Švedskoj Vladimira Rolovića, ubijen u julu 1991. u Hrvatskoj tokom rata.

Ali, na spisku DB-a bio je i čuveni antifašista, Splićanin Bogdan Radica (1904–1993), koji je bio univerzitetski profesor u SAD. Njemu je tajna policija odredila meru „lišavanja slobode” ako uđe u Jugoslaviju. Zatvor je čekao i Relju Račića, srpskog sveštenika iz Minhena, na predlog Centra DB-a iz Kraljeva. Ime Relje Račića pominjano je u vezi sa osnivanjem srpskog omladinskog pokreta „Otadžbina”, nacionalističke grupe iz SAD, na čijem su čelu bili Nikola Kavaja i Stoiljko Kajević zvani Pop. Na spisku iz 1989. nalazi se i Kajevićevo ime, ali njemu nije pretilo hapšenje, već samo „pretres, nadzor i kontrola”.

Među sveštenim licima ipak se ističu imena mati Glikerije, za koju je DB naveo da često putuje u inostranstvo i da je treba pretresti, i Vasilija (Kačavende). Za vladiku je objašnjeno da prilikom povratka iz inostranstva treba primeniti nadzor i kontrolu i obavestiti Centar SDB-a u Tuzli. I Glikeriji i Vasiliju kao zanimanje bilo je napisano „verski rukovodilac”.

Popisani i operativci DB-a

Hrvatski novinar Domagoj Margetić, kome je u Haškom tribunalu suđeno zbog nepoštovanja suda (objavio je transkript svedočenja zaštićenog svedoka Stjepana Mesića), smatra da Državna bezbednost nije htela samo da uhapsi i kontroliše ljude sa spiska. Uveren je da je to bio popis za likvidaciju političkih emigranata.

„U tom tajnom dokumentu nalaze se imena svih političkih emigranata s područja bivše Jugoslavije koji su označeni kao neprijatelji države i tadašnjeg društvenog poretka. Pored imena i podataka o svakom emigrantu, nalazi se ime i prezime operativca SDB-a koji je zadužen za svakog pojedinog emigranta. Upisani su i tadašnji brojevi telefona na koje se moglo nazvati operativce SDB-a, kao i operativni centar SDB-a kojem je pojedini operativac pripadao”, objašnjava Margetić na svom internet-sajtu www.necenzurirano.com.

V. Radomirović

Izvor: Politika Online